Chủ nghĩa nhân văn là một bản sắc chủ đạo của truyền thống văn hóa Việt Nam. Tuy nhiên, trong kỷ nguyên phát triển công nghệ và kinh tế, những giá trị tốt đẹp này ngày càng bị mất dần, được thể hiện theo những dạng thức dưới đây.
Sự thay thế giá trị cộng động bằng giá trị cá nhân
Xã hội Việt Nam đang diễn ra sự thu hẹp những giá trị nhân văn.Nếu như trước đây, người Việt Nam coi làng, nước là những giá trị thiêng liêng, có thể hi sinh để bảo vệ. Đây là những giá trị nhân văn và văn hóa truyền thống của dân tộc, được bao thế hệ cha ông xây dựng và bảo vệ. Tuy nhiên, con người Việt Nam thời đổi mới và hội nhập có xu hướng coi quyền lợi cá nhân ,cuộc sống gia đình là giá trị lớn nhất, coi mục tiêu sống quan trọng nhất.
Quyền lực đồng tiền và sự bùng phát của bạo lực gia đình và xã hội
Từ xưa, Việt Nam luôn đánh giá cao và coi trọng nền văn hóa nhân văn nhân ái hòa đồng “nhìn nhau mà sống”, “chị ngã em nâng”, “lá lành đùm lá rách”, “giấy rách giữ lấy lề”… Thế nhưng hiện nay, đồng tiền đã len lỏi khắp hang cùng ngõ hẻm, khắp ngõ ngách tâm hồn và suy nghĩ, thao túng con người, đày đọa người nghèo, … Dân tộc Việt Nam đã và đang đứng trước một tình thế sống còn, với nguy cơ đánh đổi cả nền văn hiến mấy ngàn năm và tương lai dân tộc chỉ để lấy hạ tầng, tham nhũng, nợ xấu, sự suy thoái phẩm giá con người và sự lên ngôi của lòng tham và thói hung bạo.
Sự lên ngôi của giá trị ngắn hạn, vô cảm, nhất thời
Những giá trị nhân văn luôn là giá trị bền vững, mang tính vĩnh cửu. Hệ thống tôn giáo, những tác phẩm nghệ thuật giàu tính nhân văn đều xây dựng trên một nhịp độ chậm rãi của sự sống, cái chậm rãi có sức mạnh cải biến sâu sắc cấu trúc tâm lý, làm con người có khả năng thấu cảm với thiên nhiên và với người.
Nhưng hiện nay, cùng với sự phát triển của kinh tế, con người Việt Nam bị mất đi nhu cầu nhìn kỹ nhìn lâu nhìn sâu vào con người và sự vật để khám phá những điều kỳ diệu của thế giới quanh mình và trong mình. Con người ngày càng ảnh hưởng lối sống thực dụng, gắn với những nhịp sống nhanh và các giá trị ngắn hạn.
Xu hướng phá vỡ ranh giới nhân bản của con người
Con người Việt Nam bao đời nay rất coi trọng những giá trị tinh thần và những hành vi trực tiếp của con người hơn tiền bạc và những hành vi tổ chức hay công nghệ. Thế nhưng hiện nay, những giá trị tổ chức và giá trị công nghệ đã làm mai một những tình cảm và những mối quan hệ, những thứ tình cảm phong phú sâu nặng nhất của con người Việt Nam bao đời nay.
Tình cảm gia đình và xã hội sẽ bào mòn khi con người hình thành thói quen ủy thác cho tổ chức hay công nghệ làm những việc liên quan đến tình người, trách nhiệm, sứ mệnh và các hành vi gắn với bản chất người. Có thể thấy sư suy kiệt tình người, vô cảm trước những nỗi đau, nỗi sợ và lo lắng của người thân, bạn bè và cộng đồng là dấu hiệu suy thoái của nền tảng văn hóa Việt.
Sự xuất hiện của cảm hứng vì lợi nhuận
Cảm hứng sống nhân văn vì con người, vì dân tộc, vì đại nghĩa là cảm hứng xuyên suốt của người Việt Nam xưa đã bị phai nhạt. Thay vảo đó là cảm hứng vì lợi nhuận, gắn liền với quá trình thế tục hoá diễn ra trên phạm vi toàn cầu. Chính sự thay đổi cảm hứng sống đó đã gây ra sự suy thoái những giá trị nhân văn, gây ra những vấn nạn và bức xúc về văn hoá.
Theo caodangyduocnhatrang.vn sưu tầm và tổng hợp